جیست (GIST) یا تومورهای مزانشیمال دستگاه گوارش، یکی از شایعترین تومورها است که بیشتر در معده متظاهر میشود.
GIST درواقع مخفف حروف اول عبارت: Gastro Intestinal Stromal Tumor میباشد که معمولا در زیر مخاط و از بافتهای زمینهای یا عضلانی معده نشات میگیرند و به آرامی رشد میکنند و هرگز منشا مخاطی ندارند. در غالب موارد این تومورها خوش خیم هستند و بهندرت میل به بدخیمی پیدا میکنند اما درصورتی که برداشت آنها بطور ناقص انجام شود امکان عود تومور و رشد بیشترآن وجود دارد.
شیوع ۲۵ درصدی آن حاکی از میزان بالای ابتلای جامعه به این تومور است که البته درخیلی از موارد بدون علامت است. در مواردی که تومور GIST، علامت دار میشود غالبا با تابلوی خونریزی گوارشی از بالا خودنمایی میکند. بهندرت درد معده و گاهی گیرکردن غذا خصوصا در زمانی که تومور در ناحیه مدخل ورودی معده جاگرفته باشد نیز دیده می شود.
از آنجا که GIST از سایر تومورهای زیرمخاطی در معده قابل تشخیص نیست لذا باید تومورهای بالای ۲ سانتیمتر را حتما برداشت و برای بررسی آسیب شناسی ارسال نمود. اصول جراحی تومور GIST مبتنی بر برداشت کامل آن با حاشیه سالم است. هیچ نیازی به برداشت بخش عمده معده و یا غددلنفاوی ناحیه ای نیست. حتما باید دقت نمود تا بافت تومور درحین آزادکردن آن از بافتهای مجاور، پاره نشود چون میتواند منجر به بذرافشانی و انتشار سلولها بداخل حفره شکمی شود.
برداشتن تومور GIST بهروش لاپاراسکوپی در مواردی انجام میشود که تومور زیر ۵ سانتیمتر باشد و در مواردی که تومور بیش از ۵ سانتیمتر قطر داشته باشد، در صورتی میتوان اقدام بروش جراحی با لاپاراسکوپ نمود که اصول ایمنی جراحی و محفوظ نگه داشتن تومور از ریسک پارگی رعایت گردد. انوکلوآسیون یا درآوردن قلفتی تومور جیست از داخل بافت، تنها درصورتی انجام میشود که محل تومور در جای نامناسب یا در مجاورت اسفنگتر پائینی مری و یا دریچه ورودی معده باشد. در مواردی که احتمال خونریزی یا سوراخ شدگی و بازشدن تومور جیست در حین جراحی وجود داشته باشد انجام یکدوره درمان کوتاه مدت با ایماتینیب (lmatinib) قبل از انجام جراحی توصیه میشود.